تعریف سرقت علمی (پلاجیاریزم)
کمیته اخلاق نشــر ( Committee On Publication Ethics (COPE) ) ســرقت علمی (پلاجیاریزم) را چنین تعریف میکند:
اســتفاده از کار دیگران بدون ذکر منبع در هر مرحلهای از برنامه ریزی، تحقیق، نگارش یا چاپ مقاله
این سوء رفتار پژوهشی به اندازه نکوهیده اســت که اقای رویگ (Roig) ســرقت علمی در محیط دانشگاهی را نوعی جنایت میداند. علاوه بر وجهه “غیراخلاقی بودن،” سوء رفتارهای پژوهشی تبعاتی مانند : از دست دادن بودجه پژوهشی ، محدودیت در فعالیتهای پژوهشی و از دست دادن شغل را با خود به همراه دارد.
انواع سرقت علمی
-
سرقت علمی انواع مختلفی دارد که در متون متعدد تقسیم بندیها و تعاریف گوناگونی را از آن ارائه داده اند.به طور خلاصه انواع آن را میتوان به شرح زیر بیان کرد:
-
کپی کردن کلمه به کلمه متن (Copy-Paste or Verbatim )
-
تفســیر کردن (بیان یک ایده با کلمات متفاوت، تغییر گرامر، اســتفاده از کلمات مترداف برای بیان یک محتوا) بدون ارجاع دادن
-
تغییر کلمات همراه با حفظ ساختار جمله از یک متن بدون استناد دادن به آن
-
سرقت علمی ترجمه شده (ترجمه بین زبانی و استفاده از ترجمه متن بدون ارجاع به متن اصلی)
-
سرقت علمی هنری (ارائه یک اثر در قالب رسانه های متفاوت مثل متن، تصویر، صدا)
-
سرقت ایده : استفاده از ایدهها و مطالبی که دانش عمومی هستند، سرقت علمی محسوب نمیشود به طورمثال قانون جاذبه. ســرقت ایده بکر شــخص و عدم ارجاع به آن اســت که سرقت علمی محسوب میشود.
-
سرقت کدهای برنامه نویسی ( Source Code plagiarism ) ( استفاده و بکارگیری کدها و الگوریتمهای برنامه نویسی بدون اجازه یا ارجاع)
-
ارجاع نادرســت (ارجاع دادن به منابع اشــتباه یا منابعی که اصلا وجود ندارند و یا عدم ارائه اطلاعات دقیق و بروز در مورد منابع استناد شده)
-
نقل جملهای از شخصی بدون گذاردن آن در علامت نقل قول (گیومه) یا استفاده ناصحیح از علائم نقل قول
-
ارائه اطلاعات ناصحیح از یک منبع (ذکر منبع و ارائه اطلاعات اشتباه از آن)
-
کپی کردن کلمات و ایده های فراوان از یک منبع به گونه ای که قسمت اعظمی از اثر شما را تشکیل دهد،خواه به آن استناد داده باشید یا خیر.
-
تحریف و دستکاری در داده ها ( در بررســیهای انجام شــده توسط نشریه بریتیش مدیکال در ســال 2012 که در بین 2700 محقق انگلیسی صورت گرفت، نشان داده شد که از هر 7 دانشمند انگلیسی 1 نفر به تغییر و دستکاری در دادههای تحقیق خود جهت انتشار آنها
پرداخته است (آی تنتیکیت، 2012 )
در این ادامه مقاله تلاش شده است تا با اتخاذ روشی مروری به پدیده سرقت علمی (پلاجیاریزم) و راههای مبارزه با آن از جنبه اخلاق انتشــار علمی و روشهای تشــخیصی پرداخته شود. مبارزه با این پدیده شوم از جنبههای مختلف مورد توجه پژوهشگران با تخصصهای گوناگون قرار گرفته است. با مطالعه آثار این حوزه میتوان پی برد که سرقت علمی از دو جنبه زیر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است:
- جلوگیری از سرقت علمی (Plagiarism Prevention)
- تشخیص سرقت علمی (Plagiarism Detection)
مبحث جلوگیری از سرقت علمی در مباحث اخلاق پژوهش یا اخلاق انتشار علمی مورد بررسی قرار میگیرد، و مبحث توسعه روشهای تشخیص سرقت علمی در حوزه بازیابی اطلاعات هوشمند مورد مطالعه قرار میگیرد.
جلوگیری از سرقت علمی (Plagiarism Prevention)
مبحث “جلوگیری از سرقت علمی” به بررسی انواع سرقت علمی (پلاجیاریزم)، راههای مبارزه با آن و ارائه آموزشهای لازم جهت جلوگیری از ارتکاب به سرقت علمی میپردازد. مبحث جلوگیری از ســرقت علمی به حوزه اخلاق نشــر و فعالیتهای انجمن کوپ (انجمنی است متشکل از ویراستاران و ناشران مجلات علمی که در زمینه رعایت اخلاق نشر فعالیت دارد. ارائه توصیه های لازم جهت برخورد با سوء رفتارهای پژوهشی از خدمات این انجمن میباشد. publicationethics.org ) نیز مرتبط است. امروزه نشریات در تلاشند تا با عضو شــدن در این انجمن و داشــتن شــرایط لازم، با گذاردن علامت آن در وب سایت خود، لزوم رعایت اخلاق انتشار علمی را به نویسندگان و محققان یادآوری کنند.
آموزش جلوگیری از ســرقت علمی
آموزش ساختارمند در زمینه جلوگیری از سرقت علمی (پلاجیاریزم) در اکثر دانشگاههای معتبر دنیا پیاده سازی شده است. نمونه ای از آموزش جلوگیری از ســرقت علمی و آموزش کار با نرم افزار تشخیص سرقت علمی ترنیتین در صفحه مربوط به کتابخانه دانشــگاه های برادفورد، دانشگاه کمبریج ، دانشگاه سیدنی، دانشگاه ملبورن، دانشگاه میشیگان و .. قابل مشاهده است. در این سایتها مطالب مرتبط با سرقت علمی و چگونگی مبارزه با آن به صورت سازماندهی شده در دسترس دانشجویان قرار گرفته است. در صفحه کتابخانه، علاوه بر کلیپهای آموزشــی، اطلاعات جامعی در مورد نحوه اســتناد دهی صحیح، شــکل درست ارجاعات و اســتنادات، سبکهای مختلف اســتنادهی و سبک پذیرفته شده در دانشــگاه ارائه میگردد.( نمونه ای ازآن در ادرس https://www.bradford.ac.uk/academic-skills/writing/study/assignment-writing/reference/)
گذراندن درس جلوگیری از دستبرد علمی
همچنین در برخی دانشگاهها درسی با نام پانز ( PANS: Plagiarism Avoidance for New Students) (جلوگیری از دستبرد علمی برای دانشجویان جدیدالورود) در سرفصل دروس اجباری دانشــگاه گنجانده شده است که کتابداران متخصص در دانشگاه موظف به تدریس این درس میباشند. آنها با شعار “علاج واقعه را قبل از وقوع باید کرد” به ارائه آموزشهای لازم به دانشجویان میپردازند. چنانچه دانشــجویی این درس را با نمره قابل قبول نگذراند مجبور به اخذ مجدد این واحد درســی
میباشد. همچنین گزارشاتی که نرم افزارهای معتبر تشخیص سرقت علمی تولید میکنند (مانند گزارش اصالت Originality Report، ترنیتین) به عهده دســتیاران اســاتید و یا کتابداران کتابخانه های دانشگاهی میباشد. سایت دانشگاههاروارد (harvard.edu) دانشــگاه آکســفورد ( ox.ac.uk) و کتابخانه دانشگاه ماریلند از نمونه های دیگری هستند که به ارائه محتواهای آموزشی در زمینه جلوگیری از سرقت علمی به نحو مفصلی پرداخته اند.
مجازات سرقت علمی چیست؟
هــر چند که آموزش بر مجازات اولویت دارد، اعمال مجازات از دیگر راهبردهای جلوگیری از ســرقت علمی (پلاجیاریزم) است. بدین معنا که ابتدا سرقت علمی و نحوه مبارزه با آن آموزش داده میشود و سپس در صورت اینکه دانشجو بعد از گذراندن این دوره، مرتکب سرقت علمی شد، مجازات به صورت پلکانی از گذراندن مجدد درس تا اخراج از دانشــگاه در حق وی اعمال میگردد .1به طور کلی آموزش اخلاق و مهارتهای آن نوعی جلوگیری از ســرقت علمی به حســاب میآید زیرا در محیطی که پایبندی به اخلاق در آن جدی گرفته میشــود افراد تمایل کمتری بــه نقــض حقوق دیگران و منفعت طلبی پیدا میکنند. عــلاوه بر این، پرداختن به امر آموزش هزینه کمتری را در بر دارد و برای افراد تحت تعلیم نگرش مادام العمر به همراه دارد. یومانز (Youmans) معتقد اســت جلوگیری از ســرقت علمی در مدارس و دانشــگاهها فقط به این علت نیســت که باعث خدشه در یادگیری و آموزش دانش آموزان و دانشــجویان میگردد بلکه ســرقت علمی در کلاس و محیط آموزشی زمینه ساز ارتکاب سرقت علمی در محل کار، دولت، دنیای مجازی و انتشار مقالات علمی میگردد.
انواع سرقت علمی
ســرقت علمی میتواند به دو دســته آگاهانه و ناآگاهانه نیز تقسیم شود. برخی بر این باورند که سرقت ادبی (پلاجیاریزم) معمولا ناآگاهانه رخ میدهد و فرد از اینکه در حین پژوهش مرتکب سرقت علمی شده است آگاه نیست. اما ندانســتن اصول اخلاق پژوهش، مجوزی برای ارتکاب به ســرقت ادبی به دســت خاطی نمیدهد. بنابراین محقق میبایســت با فراگیری اصول تحقیق و اخلاق علمی راه هر گونه ســوء رفتار پژوهشــی را ببندد. در زمینه آموزش جلوگیری از سرقت علمی طرفداران بحث آموزش معتقدند که علاج واقعه را باید قبل از وقوع کرد و با ارائه آموزشهای لازم از وقوع آن پیشگیری کرد. بحث آموزش نیز میتواند از دو جنبه آموزش رسمی و غیر رسمی مورد بحث قرار گیرد:
آموزش رسمی سرقت ادبی:
پیشگیری از سرقت علمی (پلاجیاریزم) میبایست در بدو امر با فرهنگ سازی بنیادی و آشناکردن دانش آموزان با مصادیق اخلاقی و اخلاق علمی در سطح مدرسه آغاز گردد. در آموزش رسمی آکادمیک نیز در قالب دروس روش تحقیــق با پربارکردن و به روز کردن نحــوه آموزش و بکارگیری نرمافزارهای نوین مدیریت منابع علمی مانند اندنوت، زوترو و پژوهیار، آموزش نحوه استناد دهی و نگارش مقالات ادامه یابد. به عنوان نمونه ســامانه تولید خودکار منابع برون متنی 3که در مرکز منطقهای اطلاع رســانی علوم و فناوری طراحی و پیاده ســازی شــده است میتواند به دانشجویان و نویسندگان مقالات در یافتن شکل صحیح استناد با الگوهای متعارف مجلات کمک کند. با تســهیل ســاخت ارجاع مقاله میتوان پیش بینی کرد که مشکل استناد دهی به مجلات را برطرف سازد.
آموزش غیر رسمی دزدی ادبی :
برگزاری منظم و دورهای کارگاههای آموزشی، سخنرانیهای علمی، تولید محتوا در زمینه پیشــگیری از ســرقت علمی (پلاجیاریزم) میتواند در آگاه سازی دانشجویان مثمر ثمر باشد. در اکثر دانشگاههای پیشرفته با اینکه دســتورالعملهای متعددی نیز در این زمینه چاپ و توزیع میگردد، اما طی آموزشهای رســمی نیز این مسائل به دانشجویان آموزش داده میشود. تولید محتواها و کلیپهای آموزشی نقش بسیار موثری در آموزش صحیح پیشــگیری از ســرقت ادبی ایفا میکنند. از آنجا که کلیپهای آموزشی به علت وضوح و روشنی بیشتر، اطلاعات زیاد و مفیدی را در طول مدت زمان کوتاهی به آموزش گیرنده انتقال میدهند، اثرگذاری آن بیشــتر از یک فایل متنی طولانی اســت. بنابراین اکتفا کردن به گذاردن یک لینک به فایل متنی بدون ســاختاری که مطالعه آن خارج از حوصله دانشجویان است، نمیتواند در امر آموزش پیشگیری از سرقت علمی موجه باشد.
مجازات ارتکاب سرقت علمی
پس از ارائه همه آموزشهای لازم، چنانچه دانشجویی ناقض قوانین دانشگاه شود و مرتکب دزدی علمی شود بــا ارزیابیهــای لازم، مجازاتی طبق میزان تخلف صورت گرفته در حق وی اعمال میشــود. مجازاتها معمولا به صورت پلکانی از اخطار به دانشــجو، کم شــدن نمره درس، گذراندن مجدد واحد درسی و در نهایت اخراج از دانشــگاه در اکثر دانشــگاههای معتبر دنیا اعمال میگردد. سیاســت سرقت علمی دانشگاه لیسستر (le.ac.uk) و دانشگاه کوئیزنلند (uq.edu.au) دو نمونه از سیاســتهای دانشــگاهی اســت که به ارائه طبقه بندی مشخصی از نوع سرقت علمی، ویژگی آن و مجازات قابل اعمال اشاره دارند.
یکی از نرم افزارهای سرقت ادبی علمی یا Plagiarism Checker نرم افزار iThenticate است که برای تشخیص وجود دستبردهای علمی در مقالات به کار می رود. با خرید اکانت iThenticate علاوه بر تشخیص سرقت ادبی مقاله با نرم افزار آیثنتیکیت، گزارش درصد سرقت ادبی و منابع کپی شده برای شما فراهم است. برای دریافت یوزر و پسورد iThenticate به لینکهای مربوطه مراجعه کنید.
تشخیص سرقت علمی
همانطور که آموزش مباحث اخلاق انتشــار علمی میتواند در کاهش نرخ ارتکاب ســرقت ادبی موثر باشد، طراحی و توســعه روشــهای ماشینی تشخیص سرقت علمی نیز حائز اهمیت است. وجود نرم افزارهای تشخیص ســرقت ادبی، افراد خاطی را آگاه میســازد که در صورت تخطی از موارد اخلاقی و ارتکاب ســرقت علمی،سازوکارهایی برای تشخیص آن در منابع اطلاعاتی بکار برده میشود که در نهایت از دید داوران و افراد مسئول پنهان نمی ماند. از آنجایی که مقالات علمی به عنوان واســطه هایی به شــمار میروند که دانش نو را به دانش پیشــین مرتبط میســازند، کیفیت دانش تا حد زیادی به کیفیت کار داوران مجلات بســتگی پیدا میکند.
طراحی و توســعه نرمافزارهای تشــخیص سرقت ادبی میتواند کمک شایانی به داوران و ویراستاران در کنترل کیفیت و ســرعت بخشــی در کار آنها کند. استفاده از ابزار تشخیص سرقت علمی در نشریات علمی باعث حفظ اعتبار آثار علمی منتشر شده میشود. ویژگیهای جدید محملهای اطلاعاتی و قابلیت کپی و ارسال سریع آنها نیاز به روشــهای تشــخیص ماشینی سرقت علمی (پلاجیاریزم) را بیش از پیش نمایان میسازند. تعدد این نرم افزارها نشان از نیاز روزافزون به یک نرم افزار جامع و قابل اعتماد در زمینه تشخیص علمی میباشد.
نرم افزار ترنیتین
با توجه به حجم روزافزون انتشار اطلاعات، شناسایی و ردیابی سرقت علمی (پلاجیاریزم) از عهده داوران انسانی به تنهایی برنمی آید. از این رو نرم افزارهای زیادی جهت تشــخیص و ردیابی ســرقت علمی بوجود آمده اند. هر یک از این نرم افزارهــا با توجه به روشهای گوناگون شناســایی، عملکردهای تقریبــا متفاوتی دارند. به طور مثال نرم افزار ترنیتین ( Turnitin : موسســه iparadigms که تولید کننده این نرم افزار اســت محصولی دیگــر با نام iThenticate برای استفاده ناشران دارد) یکی از مشــهورترین نرم افزارهای شناسایی سرقت ادبی است که توسط اکثر دانشگاههای معتبر دنیا جهت ارزیابی تکالیف درســی و مقالات دانشــجویی بکار میرود و تنها در آمریکا بیش از 3500 موسسه آموزش عالی از این نرم افزار استفاده میکنند. این نرم افزار میتواند مدارک را در 18 زبان شناسایی کند (ترنیتین افای کیو.)
اتوماسیون نمره دهی در نرم افزار Turnitin
ترنیتین ( Turnitin ) علاوه بر اینکه به کشــف ســرقت علمی میپردازد سیستم اتوماسیون نمره دهی را نیز تسهیل کرده است. صرفه جویی در زمان با استفاده از این سیستم نمره دهی در مقایسه با روش قلم و کاغذ سنتی، تبادل نظر بهینهتر بین دانشجو و استاد از فواید این سیستم است. طی تحقیقی با تحلیل مقالات موجود در یک دوره پنج ســاله در بیش از 1000 دانشــگاه مشخص شد که میزان ارتکاب سرقت علمی با بکارگیری نرم افزار Turnitin کاهش چشمگیری را داشته است. علاوه بر ترنیتین، نرم افزارهای زیادی چه به صورت کلاینت و یا مبتنی بر سرور وجود دارند که در این زمینه به جامعه علمی یاری رسانده اند؛ روند توسعه این نرم افزارها حاکی از اهمیت این مسئله دارد.
روشهای آماری و محاسباتی در پردازش زبان طبیعی و تشخیص سرقت علمی
مطالعات در زمینه بکارگیری روشهای آماری و محاسباتی در پردازش زبان طبیعی و تشخیص دستبرد فکری از ســال 1990 آغاز گردید این روشها امروزه مورد توجه محققان زیادی در رشــته های بازیابی اطلاعات، بازیابی اطلاعات بین زبانی، زبان شناسی رایانه ای، هوش مصنوعی و زبانشناسی جنایی قرار گرفته است. تعدد نرم افزارهای کشف دستبرد فکری نیز نشان دهنده نیاز به تولید و توسعه این گونه نرم افزارها با قابلیتهای گوناگون میباشد.
علل نیاز به توسعه نرم افزارهای تشخیص سرقت علمی
محققانی که در زمینه توســعه و پیشــرفت روشهای تشخیص سرقت علمی (پلاجیاریزم) فعالیت دارند علل عمده نیاز به توسعه نرم افزارهای تشخیص سرقت علمی را موارد زیر معرفی کرده اند:
- ویژگیهای محملهای جدید اطلاعات: افزایش حجم عظیم منابع اطلاعاتی، ســهولت در تکثیر و ارســال اطلاعات، وجود نرمافزارهای تبدیل تصویر به متن، زمینه را برای ارتکاب ســرقت علمی مناســب میکند.
- نشریات علمی: انتشار روزافزون نشریات و بالا رفتن تقاضای چاپ مقالات و گزارشات علمی در پی افزایش تعداد دانشــجویان تحصیلات تکمیلی و پژوهشــگران منجر به طولانی شــدن فرایند داوری نشــریات و هزینه های زیاد زمانی و مالی آن، نیاز به کمک گرفتن از نرمافزارها در تشخیص اصالت اثر را بیشتر نشان میدهد.
- بازار فروش مدارک علمی: معضل فروش پایان نامه ها و مقالات علمی هم در ایران و هم در خارج از کشور شــیوع زیادی پیدا کرده اســت، این مشــکل متولیان امر در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران را به تشکیل کارگروههایی جهت برون رفت از آن وا داشته است. بنابراین شناخت و توسعه روشهای تشخیص دستبرد فکری میتواند گامی موثر در راستای حل این مسئله بر دارد.
روشهای تشخیص سرقت علمی (پلاجیاریزم)
همانطور که اشاره شد، با توجه به حجم عظیم انتشارات و منابع علمی، کار تشخیص سرقت علمی بدون کمک گرفتن از ماشــین امکان پذیر نیســت و توسعه نرم افزارهای متعدد در این زمینه نشان دهنده این امر است. باید اشاره کرد که تفاوت بین نرم افزارهای موجود مربوط به تنوع الگوریتمهای بکار رفته در آنها میباشد.
همانطور که مشاهده شد روشهای تشخیص سرقت علمی در حوزه هوش مصنوعی و بازیابی اطلاعات هوشمند مورد بحث قرار میگیرند. این بحث در حوزه بازیابی اطلاعات به میزانی مورد استقبال بوده است که همانند دیگر کنفرانسهــای بازیابــی اطلاعات مثل TRECو CLEF که به بحث و تبادل نظر در رابطه با بهبود روشهای
بازیابی اطلاعات میپردازند، مورد بحث قرار میگیرد. PAN قســمتی از کنفرانس ( CLEF بازیابی اطلاعات بین زبانی) میباشد که به ارزیابی الگوریتمهای تشخیص سرقت علمی میپردازد. در این مقاله تلاش شده است تا با مرور منابع به ارائه روشهای کلی تشخیص سرقت علمی پرداخته شود.
تشخیص سرقت علمی دستی و ماشینی
هر چند که تشــخیص دستبرد فکری به صورت دستی میتواند بدین معنا باشد که شخص با مطالعه مدرک، ارتکاب ســرقت علمی و یا عدم آن را تشــخیص دهد؛ اما این روش علاوه بر صرف وقت بســیار نیاز به تجربه و دانش فراوان شخص در زمینه موضوعی مدرک دارد که عملا آن را بسیار سخت و غیر ممکن مینمایاند.
تفسیر دیگری نیز از روش تشخیص به صورت دستی آمده است؛ انتخاب پاراگراف شاخصی از متن و جستجوی آن از طریق موتورهای جســتجوی قوی مانند گوگل را یک نوع روش دســتی در تشخیص سرقت علمی معرفی کرده اند. روشهای ماشــینی و دســتی را با عنوان روشهای تحت اللفظی (Literal Plagiarism) و هوشمند (Intelligent Plagiarism) نیز تقسیم بندی کرده اند.
پیاده سازی با الگوریتمهای سرقت علمی (پلاجیاریزم)
همه روشهای تشــخیص دستبرد فکری را میتوان از طریق پیاده سازی با الگوریتمهای یادگیری ماشینی به صورت خودکار به اجرا درآورد، بنابراین همه در دسته روشهای ماشینی نیز قرار میگیرند. روشهای ماشینی تشــخیص ســرقت علمی نیز خود به تشخیص ســرقت علمی در کدهای برنامه نویسی و تشخیص سرقت علمی در متون تقسیم بندی میشوند.
فنونی که در تشخیص سرقت کدهای برنامه نویسی استفاده میشــود با فنون تشــخیص سرقت علمی در متون متفاوت است. در سرقت کدهای برنامه نویسی، شخص بدون استناد دادن به کدهای نوشته شده توسط شخصی دیگر، با کپی برداری از کل کد و یا قسمتی از آن و یا دستکاری و تغییر، از آنها در برنامه خود اســتفاده میکند. روشهای ماشــینی در تشخیص دستبرد فکری متون مانند همه روشهای پردازش زبان طبیعی میتوانند مستقل از زبان و یا وابسته به زبان عمل کنند. بدین معنا که تشخیص سرقت علمی را در زبانی خاص یا در تمامی زبانها بتوانند مشخص کنند.
تشخیص سرقت علمی درونی Intrinsic Plagiarism و بیرونی Extrinsic Plagiarism
تقسیم روشهای تشخیص سرقت علمی از جنبه مرجع
روشهای تشخیص سرقت علمی را از جنبه مرجع مورد مقایسه میتوان به دو دسته درونی و بیرونی تقسیم کرد. در روش بیرونی، مدرک مشــکوک با مجموعهای از ســایر مدارک مورد مقایسه قرار میگیرد. هر چه تعداد مدارک موجود در این مجموعه بیشتر باشد کار مقایسه با دقت و اطمینان بالاتری صورت میگیرد. تشخیص شباهت با روشهای تشخیص بیرونی به دو نوع مکانی و سراسری تقسیم میشود:
تشــخیص شــباهت مکانی:
از پرکاریرد ترین روشهای تشخیص دستبرد فکری روش انگشت نگاری Fingerprinting مدرک میباشد. در این روش هر مدرک به زیر رشته هایی Substring تقسیم میشود که به عنوان اثر انگشت عمل میکنند. زیر رشــته های مدرک مشــکوک با زیر رشته های مدارک موجود مقایسه میشوند و تشخیص متن مشکوک صورت میگیرد. این زیر رشــته ها به نوعی مدرک را تحلیل و خلاصه میکنند و مشــابه نمایه مقلوب در بازیابی مدارک عمل میکنند. این روش ســند را به صورت منحصر به فرد (مانند اثر انگشــت برای انســان) شناسایی میکند. عملکرد روش مذکور بستگی به واحد انتخاب شده از متن دارد که میتواند در سطح حرف، کلمه و یا جمله باشد.
تشخیص شباهت سراسری:
در روش قبلی (تشخیص شباهت مکانی،) تشابهات قسمتهای محدودی از متن بازیابی میشــدند اما در تشــخیص شباهت سراسری، قسمتهای بزرگتری از متن و یا کل مدرک مورد تحلیل قــرار میگیرند. روشهایی که بر اســاس تحلیل میزان رخداد کلمه در کل مــدرک عمل میکنند، مانند مدل فضای برداری، در این دسته قرار میگیرند. در تحلیل سراســری، حروف اضافه در نظر گرفته نمیشــوند و فقط ریشه اصلی کلمات در نظر گرفته میشود تا بردارهای کلمات متن را تشکیل دهند. اما در تحلیل شباهت مکانی توالی تطابق کلمات مدرک مشکوک با مدرک اصلی که حداقل تعداد کاراکترها و کلمات را دارند مشخص میشود.
ا کمک نرم افزار iThenticate گزارش کامل از درصد سرقت ادبی با ارائه مستندات کامل از منابع، پیش از بررسی مقاله توسط داور و سردبیر ارائه و با توجه به قوانین COPE با مقاله مربوطه تعامل میشود.
ســرقت ایده
ســرقت ایده نیز از مصادیق ســرقت علمی است که در زمره روشهای تشخیص بیرونی است. همانطور که در شکل زیر مشاهده میشود، شکل ( )b ایده مدل خود را از شکل ( )a سرقت کرده است و فقط نوع نمادها و جهت آنها را تغییر داده است. تشخیص تصاویر و نمودارها نیز در تشخیص سرقت علمی کاربرد دارد
از آنجا که گردآوری همه نوشــتجات نیز عملا غیر ممکن اســت، روشهای تشــخیص درونی میتوانند با هوشمندی بالاتر جایگزین مناسبی باشند. در روش درونی، مدرک مشکوک با سایر مدارک مقایسه نمیشود بلکه با استخراج ویژگی هایی از خود متن، ادعای مبتنی بر ارتکاب سرقت علمی و یا عدم ارتکاب آن بررسی میشود.
تشخیص سبک نگارش یا استایلومتری Stylometry از جمله روشهای تشخیص سرقت علمی درونی است و مبنای آن بر این است که هر نویسنده سبک نگارشی منحصر به فردی دارد. در این روش قسمتهای مختلف متن از لحاظ سبک نگارشی مورد مقایسه قرار میگیرند. قسمتهایی از متن که از نظر سبک نگارش با سایر قسمتها، ناهماهنگی دارند. به عنوان قسمتهای مشکوک و سرقت علمی تشخیص داده میشوند. در این روش سبک نگارش فرد در یک متن با متن مقالات قبلی وی مورد مقایسه قرار میگیرد.
منابع :
1- سرقت علمی: از پیشگیری تا تشخیص : نویسندگان : رضیه اسماعیل پور ،زهرا عزیزخانی ،دکتر سید مصطفی فخراحمد . فایل کامل pdf در ادرس ریسرچگیت می باشد.
2- ویکی پدیا
برای بررسی سرقت ادبی مقاله با سایت Turnitin و دریافت Report درصد تشابه، کافیست مقاله خود را برای ما ایمیل کنید. گزارش سرقت ادبی مقاله خود را با سرویس Turnitin از نظر پلاجیاریزم در ایمیل خود مشاهده کنید.
مطلب بسیار جامع و کاملی بود. تشکر ویژه از شما که تمامی جزئیات مربوط به سرقت علمی رو شرح دادید.