تقلب علمی

تقلب علمی چیست؟

امروزه با پديدار شدن نهادي به نام دانشگاه که مسئوليت تربيت علمي نسل تحصيل کرده و متخصص را به عهده دارد، ديگر ابعاد تقلب علمي به افراد خاصي محدود نمي ماند و در واقع هر نوع چشم پوشي از اين عمل به خصوص در عرصه دانشگاهي، چه بسا نتايجي هولناک در پي داشته باشد. بنابراين شايسته است براي پيشگيري از روند رو به رشد پديده تقلب علمي به ريشه ها پرداخت. لذا در ادامه با هدف شناخت آسيب ها و دلايل موثر بر شکل گيري تقلب علمي و سرقت ادبی، به بررسی روشهای برای پیشگیری از تقلب علمی پرداخته ایم.

مثالهایی از تقلب علمی صورت گرفته

ناشر مجلات نیچر ۵۸ مقاله دانشمندان ایرانی را بخاطر جعل علمی و دستکاری توسط نویسندگان تعلیق کرد. تعداد افرادی که در تهیه 58 مقاله خارج شده از نیچر مشارکت داشتند، 398 نفر بودند که از این تعداد 22 نفر از وزارت علوم، 30 نفر از وزارت بهداشت و 6 نفر از دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان نویسنده مسئول (Author correspondent)  بودند.
براساس اعلام انتشارات الزویر، 26 مقاله ارائه شده توسط پژوهشگران ایرانی بدلیل آنچه دستکاری (و تقلب) در داوری عنوان شده است، حذف می شوند. این مقالات بین سال های 2014 تا 2017 چاپ شده اند و یکی از اساتید دانشگاه آزاد، نویسنده مسئول (corresponding author) 24 مقاله حذف شده است. وی همچنین نویسنده مسئول 2 مقاله دیگری است که بدلیل سرقت ادبی، در سال جاری از مجله های اشپرینگر حذف شدند.

تصویب لایحه مبارزه با تقلب علمی در مجلس

با تصویب این لایحه، کلیه پایان نامه ‌ها و مدارک در سامانه ‌های اطلاعاتی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) به ثبت می رسند. با ثبت این مدارک در سامانه، از اجرای تکراری، موازی‌ کاری و کپی ‌برداری در پایان نامه‌ های دانشگاهی جلوگیری می شود. همچنین، ارتکاب جرم توسط شخص حقیقی مشمول مجازات جزای نقدی درجه ۳ و محرومیت از حقوق اجتماعی درجه ۶ می شود.

برای جلوگیری از تقلب علمی و کپی برداری از مقالات و پایان نامه ها، لازم است تا اساتید و سردبیران مجلات، متون را با نرم افزارهای تشخیص تشابه بررسی کنند. از مهمترین و بهترین این برنامه ها ، نرم افزار iThenticate و Turnitin است که برای دریافت اکانت انها می توانید با گیگاپیپر مکاتبه کنید.